تحلیل ارزش به صورت یک روش مدون در خلال جنگ جهانی دوم شکل گرفت. کمبود مصالح در حین جنگ، هزینه محصولات کارخانه جنرال الکتریک را بشدت بالا برده بود و نیاز به کاهش این هزینه‌ها احساس می‌گردید. در این زمان تحقیق در روشهای معمول به پیشنهاد آقای هری ارلیکر (معاون بخش خرید شرکت جنرال الکتریک)، آغاز شد. وی معتقد بود که برخی از مواد و مصالح و طرح‌های جایگزین که ضرورتا و به علت کمبودهای زمان جنگ به کار گرفته می‌شد، دارای عملکرد بهتر و با هزینه کمتر هستند و نشان می دهند که هزینه‌های غیر ضروری در محصولات شرکت وجود دارد و در صورتیکه کمبود مواد اولیه روی نداده بود تا سالهای طولانی با روشهای معمول و متداول مصالح جایگزین قابل شناسایی نبودند. او به منظور ارتقای کارآیی تولید، بدنبال توسعه روشی بود که بتواند بصورت سیستماتیک هزینه‌های غیر ضروری را شناسایی کند و روشها یا مواد جایگزین برای مصالح پرهزینه را بدست دهد. این وظیفه در سال 1947 بر عهده لاورنس مایلز (مهندس ارشد شرکت جنرال الکتریک) نهاده شد. مایلز پژوهشی را در روشها و فنون مرسوم آغاز کرد و برای تحلیل ارزش برخی از آنها را در روش مرحله به مرحله خویش تلفیق کرد. روش تحلیل ارزش به عنوان یک استاندارد در شرکت جنرال الکتریک پذیرفته شد و تدریجاً شرکت‌های دیگر و برخی سازمانهای دولتی نیز این روش جدید را به عنوان ابزاری برای کاهش هزینه‌های خود به کار گرفتند.
در سال 1954 بدنبال بازدیدیک فرمانده نیروی دریایی از کارخانه جنرال الکتریک و شرکت یک نماینده در یکی از سمینارهای تحلیل ارزش، دفتر کشتی‌سازی نیروی دریایی آمریکا نخستین بخش از وزارت دفاع بود که یک برنامه رسمی تحلیل ارزش برای خود تدوین نمود که در تدوین آن، لاورنس مایلز از افراد موثر بود. به منظور تاکید بر جنبههای مهندسی در فعالیتهای دفتر کشتی‌سازی، این دفتر به «دفتر مهندسی ارزش» تغییر عنوان داد.
در سال 1956 سپاه اردنانس ارتش ایالات متحده آمریکا ، یک برنامه مهندسی ارزش را با همکاری متخصصان شرکت جنرال الکتریک اجرا کرد. اجرای این برنامه طی چند سال ادامه داشت بطوری که مدیریت سازمان آموزش مهندسی ارتش، آموزش مهندسی ارزش را بخشی از برنامه آموزشی خود قرار داد. همچنین در22 اکتبر 1959 «جامعه مهندسین ارزش آمریکا» در شهر اسمیرنا واقع در ایالت جورجیا در کشور آمریکا تولد یافت.
در سال 1961 نیروی هوایی آمریکا به دنبال بکارگیری مهندسی ارزش و مشاهده اثربخشی آن در کار پیمانکاران سیستمهای تسلیحاتی نیروی هوایی، به استفاده بیشتر تواناییهای بالقوه این روش علاقمند شد. بطوری که در سال 1962 مک نامارا وزیر دفاع آمریکا، حیثیت و اعتبار خود را بر بکارگیری مهندسی ارزش متکی ساخت و مهندسی ارزش را عنصر اصلی حرکت در جهت کاهش هزینه‌های دفاعی اعلام کرد. اجرای سیاستهای وی باعث شد که استفاده از این متدولوژی به عنوان یکی از شروط الزامی در آیین‌نامه تدارکات نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا، قرار گیرد.
پیش از آغاز استفاده از مهندسی ارزش در آیین‌نامه تدارکات نیروهای مسلح، کاربرد آن در عرصه ساختمان و کارهای اجرایی بسیار اندک و اتفاقی بود. با آنکه مهندسی ارزش توسط وزارت دفاع، در کارهای خرید مواد و مصالح، تجهیزات و سیستمها مورد استفاده قرار می‌گرفت، تغییرات آیین‌نامه تدارکات نیروهای مسلح به خودی خود باعث راه یافتن روشهای مهندسی ارزش به دو سازمان عظیم اجرایی رسته مهندسی ارتش آمریکا و نیروی دریایی آمریکا شد. سپاه مهندسان ارتش آمریکا در نخستین دهه کاربرد مهندسی ارزش اعلام کرد که در حدود 299 میلیون دلار صرفه‌جویی داشته و بخش عمده این صرفه‌جویی نتیجه ارزیابی دوباره پروژه‌های اصلی توسط خود ارتش بوده است. در همان دوره بیش از 2200 پیمانکار، برای کاستن از هزینه‌ها به کمک مهندسی ارزش، پیشنهادهایی ارائه دادند که 1400 پیشنهاد پذیرفته شد.
موفقیت بکارگیری مهندسی ارزش به‌ویژه در عرصه ساختمان به اثبات رسید و روشهای بکاررفته مستند شد و این باعث گردید که سایر سازمانهای دولتی نیز گامهایی آزمایشی در راستای بهره‌گیری از مهندسی ارزش بردارند. برای نمونه، دفتر عمران آمریکا در سال 1965، برنامه آموزشی مهندسی ارزش را برای کارکنان مهندس خود به اجرا درآورد و در سال 1966 به قراردادهای اجرایی خود، یک ماده تشویقی در صورت بهره‌گیری از مهندسی ارزش افزود.
در سال 1967 وزارت پست آمریکا یک کارشناس مهندسی ارزش را در حوزه پژوهشی و مهندسی خود به کار گماشت. در همان سال، کمیته خدمات همگانی در مجلس سنای آمریکا جلساتی در خصوص کاربرد مهندسی ارزش در دولت تشکیل داد که در آن بسیاری از سازمانهای مهم دولتی به تبادل نظر و اطلاعات مرتبط با بهره‌گیری از مهندسی ارزش در فعالیتهای خود پرداختند.
در سال 1969 اداره تدارکات سازمان ملی هوانوردی و فضایی (NASA)، برنامه رسمی مطالعات و آموزش مهندسی ارزش را آغاز کرد. وزارت راه آمریکا یک ماده تشویقی برای بکارگیری مهندسی ارزش در سازمانهای وابسته خود را اضافه نمود. در همان سال سازمان بناهای عمومی در اداره خدمات عمومی، بخش خاص مهندسی ارزش را در تشکیلات خود دایر کرد و در سال 1970، اداره خدمات عمومی آمریک (GSA) برنامه مهندسی ارزش را شروع کرد.
در سال 1972 دوازدهمین کنفرانس سالانه انجمن مهندسان ارزش آمریکا (SAVE) بر بکارگیری تحلیل ارزش در صنعت ساختمان تاکید کرد و مهندسان صنعت ساختمان به تحلیل ارزش یا مهندسی ارزش ابراز علاقه کردند. انجمن مهندسان ارزش آمریکا فعالیتهای بسیاری را در زمینه تدوین و تکمیل روشهای فنی تحلیل ارزش، مخصوصاً در سازمانهای دولتی، انجام داده بود که بسیار موثر واقع شد. اعضای اصلی انجمن مهندسان ارزش آمریکا در شعبه واشنگتن، غالباً از وزارتخانهها بودند، کنفرانس انجمن، محلی بود که در آن بیش از 400 مهندس، معمار و دیگر متخصصان صنعت ساختمان با پیشرفت‌های به عمل آمده در این زمینه و جزئیات آن آشنا می‌شدند. در همان سال انجمن زمین‌شناسی آمریکا به سرپرستی آرتور سمپسن پیشگام شده و تدوین یک برنامه به منظور بهره‌گیری از تحلیل ارزش در مراحل طراحی و اجرا را به عهده گرفت. انجمن زمین‌شناسی آمریکا به سرپرستی آرتور سمپسن، کار ارزیابی و اجرای چندین روش مدیریتی اصلاح شده (مانند مدیریت ارزش)، برای به کارگیری در طراحی و اجرای تاسیسات ساختمانی غیر نظامی در سراسر کشور، را بر عهده داشت. صرفه‌جویی سالانه میلیونها دلار و تلاش در جهت اصلاح مدیریت این انجمن، توجه تمامی دست‌اندرکاران صنعت ساختمان را به خود جلب کرد.
انجمن زمین‌شناسی آمریکا در اول مارس 1972 اعلام کرد که شرایط مربوط به مهندسی ارزش را در اغلب قراردادهای معماری، مهندسی و نظارت بر اجرا گنجانده است.
در سال1973، انجمن مهندسی ارزش آمریکا برنامه‌ای برای تشخیص حقوق «متخصصین مهندسی ارزش» یعنی آنهایی که دارای درجه خاصی از تخصص در زمینه مهندسی ارزش هستند، ارائه نمود .
اواسط آوریل 1974 سمپسن، از سوی انجمن زمین‌شناسی آمریکا، تشکیل اجلاس سازمانی را اعلام نمود و به دنبال آن دعوتنامههایی به روسای بیش از 20 سازمان برای بحث درباره تاسیس یک شورای سراسری مدیریت ارزش به منظور توسعه و هماهنگ‌سازی کوشش‌های مربوط به مهندسی ارزش در تمام سازمان‌ها ارسال کرد. مطابق گزارشهای موجود، اداره حسابرسی عمومی بر بکارگیری هماهنگ‌تر تحلیل ارزش پافشاری کرد. و سازمانهایی که به ظاهر در این رابطه کوتاهی می‌کردند را سرزنش نمود. در همان سال، اداره حسابرسی عمومی پیشنهادی مبنی بر موظف بودن کلیه سازمانهای دولتی در راستای همگانی کردن استفاده از این روش، ارائه نمود و تاکید کرد که این اقدام موجب صرفهجوییهایی در داخل و خارج سازمان‌ها خواهد گردید.
در بازنگری کاملتری که از گزارش اداره حسابرسی عمومی با عنوان «ضرورت افزایش بهره‌گیری از مهندسی ارزش» به عمل آمد، مهندسی ارزش به عنوان روشی شناخته شده برای کاهش هزینه‌ها در کارهای اجرایی عنوان گردید. این گزارش بر اساس ارزیابی فعالیتهای مهندسی ارزش در ده سازمان دولتی تهیه شده بود.
اداره حسابرسی عمومی در گزارش خود متذکر می‌شود: «انتشار گزینههای پیشنهادی در پروژه‌های مهندسی ارزش در داخل سازمانهای دولتی و بین سازمانهای دولتی، ضرورت دارد و مزیت مهم آنها، قابلیت بالقوه آنها برای بهره‌گیری مجدد در پروژه‌های دیگر است».
در سال 1977 بنیاد ارزش مایلز تشکیل شد و جامعه مهندسی رزش هند در اکتبر همین سال تاسیس و اولین کنفرانس ملی را برگزار نمود.
در سال 1980 انجام فعالیتهای گسترده مهندسی ارزش در پروژهها و طرح‌های عمرانی کشورهای در حال توسعه شروع شد، حکومت ژاپن، انجمن مهندسی ارزش ژاپن (SJVE) را به عنوان یک انجمن مستقل به رسمیت شناخت و در همین سال اولین سمینار مهندسی ارزش برای کشورهای در حال توسعه، از دوم تا چهارم ژوئن در شهر Jamshedpur هند با عنوان «نظارت شورای بهره وری» برگزار شد. در همین سالها آقای مایلز تقدیر نامه ریاست را از سوی انجمن مهندسی ارزش ژاپن دریافت نمود. در سال 1981، دومین کنفرانس ملی انجمن مهندسی ارزش هند در دهلی نو برگزار شد و از سال 1982 اداره رفاه برنامه‌های تشویقی خود را در زمینه مهندسی ارزش پایه‌ریزی نمود و در همین سال سومین کنفرانس ملی نیز در دهلی نو برگزار شد.
درسال 1983، انجمن مهندسی ارزش ژاپن آقای مایلز را مفتخر به دو جایزه با عنوان «عمل شایسته در مهندسی ارزش»، نمود. و در همین سال چهارمین کنفرانس ملی انجمن مهندسی ارزش هند در دهلی‌نو برگزار شد و در سال 1984 بیست‌وپنجمین سالگرد تاسیس انجمن مهندسی ارزش آمریکا و پنجمین کنفرانس ملی انجمن مهندسی ارزش هند در دهلی‌نو برگزار شد.
در اول آگوست سال 1985 مایلز، پدر مهندسی ارزش، بدرود حیات گفت و ششمین کنفرانس ملی انجمن مهندسی ارزش هند در دهلی‌نو برگزار شد. سال 1986، در عربستان سعودی، مدیر بخش نظامی برنامه مهندسی ارزش را در کار خود مورد توجه قرار داد و در فرانسه انجمن مهندسین ارزش چهارمین گردهمایی بین‌‌المللی را در پاریس برگزار کرد. در همین سال انجمن مدیریت ارزش در هندوستان (SIVAM) در شهر بنگلور تاسیس شد.
در سال 1987، فرماندار ایالت مینسوتا هفته بیست و سوم هر سال را هفته مهندسی ارزش اعلام کرد. در همین سال جامعه مهندسین ارزش کره تاسیس شد و اولین کنگره تحلیل ارزش در میلان ایتالیا برگزار شد. در سال 1988 فرماندار ایالت ایندیانا (Indiana) آمریکا هفته یازدهم هر سال را هفته مهندسی ارزش اعلام کرد و در ایالت هاوایی آمریکا، کنفرانس مهندسی ارزش برگزار شد. در سال 1989، هفتمین کنفرانس ملی انجمن مهندسی ارزش هند در دهلی نو برگزار شد.
در تاریخ یکم جولای 1990، ایالت ویرجینیا در آمریکا اولین ایالاتی بود که در تجربه مهندسی ارزش پروژه‌های طراحی و ساخت بزرگراهها، بیش از دو میلیون دلار سود برد. استفاده از این روش را در پروژهها اجباری نمود. در این سال اولین کنفرانس اروپایی در مورد مدیریت ارزش در پاریس برگزار شد که در این کنفرانس نمایندگانی از انجمن‌های مهندسی ارزش ایتالیا، فرانسه، پرتغال، بلژیک، اتریش و آلمان حضور داشتند.
سال 1991، هشتمین کنفرانس ملی انجمن مهندسی ارزش هند در بمبئی برگزار شد و در سال 1992، فدراسیون جهانی مهندسی ارزش تشکیل شد.
در سال 1993، دفتر مدیریت و بودجه آمریکا یک فراخوان دوره‌ای، به منظور بکارگیری مهندسی ارزش در پروژه‌های دولتی اعلام نمود و در سال 1996 قوانین عمومی 106-104، کلیه سازمانهای اجرائی وابسته به دولت فدرال آمریکا را ملزم به ایجاد، نگهداری و اجرای روشها و راهکارهای موثر مهندسی ارزش برای کلیه پروژه‌های بالای یک میلیون دلار نمود.
ایران در سال 1354 در وزارتخانه نفت و برخی سازمان‌ها مطالعه بر روی این روش را آغاز نمود. پس از یک وقفه طولانی، در بند ج ماده 61 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تصریح گردید «دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند طرح‌های عمرانی در دست اجرای خود را به منظور ساده‌سازی با اعمال مهندسی‌ارزش ضمن رعایت استانداردهای فنی مورد بازنگری قرار دهند.» این بند در برنامه چهارم توسعه تکرار گردید(بند «ج» ماده 31). در سال 1379 (معادل2000 میلادی) دستورالعمل ارجاع کار و انعقاد قرارداد با واحدهای خدمات مهندسی ارزش از طرف سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در ایران ابلاغ شد (نشریه 32918). همچنین درسال 1381 (معادل 2002 میلادی) انجمن مهندسی ارزش ایران تشکیل گردید،
بکاربردن این روش هم‌‌اکنون در پروژه‌های عمرانی (راه و ترابری، سد سازی و ...) بیش از 20 میلیارد ریال اجباری گردیده است.
سال 1354:
مطالعه بر روی مهندسی ارزش در وزارت نفت و برخی سازمان‌ها
سال 1378 مصوبه برنامه سوم توسعه:
توصیه به اعمال مهندسی ارزش در بند ج ماده 61 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی: «دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند طرح‌های عمرانی در دست اجرای خود را به منظور ساده‌سازی با اعمال مهندسی ارزش ضمن رعایت استانداردهای فنی مورد بازنگری قرار دهند.»
سال 1379 سازمان مدیریت و برنامه ریزی:
ابلاغ دستورالعمل «ارجاع کار و انعقاد قرارداد با واحدهای خدمات مهندسی ارزش» (نشریه 32918)
سال 1379:
برگزاری اولین سمینار مهندسی ارزش در ایران در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
آذر 1379:
برگزاری اولین سمینار مهندسی ارزش در طرح های عمرانی
اسفند 1379:
برگزاری اولین سمینار مهندسی ارزش در صنعت نفت
سال 1379:
تشکیل واحدهای خدمات مهندسی ارزش در برخی از شرکت‌های مشاور
سال 1380:
تشکیل کمیته مهندسی ارزش در وزارت راه و ترابری
1382 مصوبه برنامه چهارم توسعه
تاکید مجدد بر اعمال مهندسی ارزش در بند ج ماده 31 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
مهر 1383 سازمان مدیریت و برنامه ریزی:
ابلاغ شرح خدمات پیشنهاد تغییر به روش مهندسی ارزش (VECP) و قوانین انگیزشی پیمانکاران طی «دستورالعمل تهیه، ارایه و بررسی پیشنهادهای تغییر به روش مهندسی ارزش» (نشریه 290)
آذرماه 1384:
برگزاری دومین کنفرانس ملی مهندسی ارزش در دانشگاه علم و صنعت ایران
اسفندماه 1384:
الزام پروژه‌های بیش از 20 میلیارد ریال به اعمال مهندسی ارزش طی «مجموعه دستورالعمل‌های مطالعات مهندسی ارزش در دوره پیش از عملیات اجرا و ساخت»
دی‌ماه 1387 (سازمان مدیریت و برنامه ریزی):
اصلاح دستورالعمل شماره 100/215919و واگذاری وظایف کارگروه مهندسی ارزش به دستگاه‌های اجرایی و الزام انجام مطالعات مهندسی ارزش برای پروژه‌های بالاتر از 100 میلیارد ریال
اسفند 1389:
تاکید مجدد بر اعمال مهندسی ارزش در بند ج ماده 214 قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نیز در بخش سوم از قوانین و مقررات تنفیذی و ارجاعی در برنامه پنجم توسعه (فصل سوم این قانون)
اسفند 1392 (وزارت نیرو):
دستور معاون طرح و توسعه شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران جهت اعلام اقدامات اجرایی و برنامه‌های مرتبط با مهندسی ارزش
