انجام مطالعات ارزش از قرارداد ابلاغ شده شروع شده و در ادامه گردآوری اطلاعات و مطالعات مقدماتی که خود دارای 5 گام است: گردآوری و تعریف نیازها و خواستههای کارفرما و بهرهبردار، تکمیل مجموعه دادهها، تعیین معیارهای ارزیابی، تعیین حدود مطالعه و تهیه مدلهای مناسب و مراحل بعد ادامه دارد.
ویژگیهای اعضای تیم مهندسی ارزش با توجه به تبصره 2 (فرآیند 3) و توسط کارگروه برنامهریزی مطالعات مهندسی ارزش تعیین میگردد.
کارگروه برنامهریزی مطالعات مهندسی ارزش باید در تعیین ترکیب تخصصی- تجربی اعضای تیم مهندسی ارزش، ویژگیهای زیر را برای اعضای گروه مهندسی ارزش در نظر بگیرد:
تحصیلات دانشگاهی مرتبط با تخصصهای مورد نیاز برای مطالعه مهندسی ارزش (حداقل کارشناسی)
حداقل 10 سال سابقه کار، که پنج سال آن مرتبط با تخصص مورد نیاز در مطالعه مهندسی ارزش باشد.
صلاحیتهای اعضای مستقل تیم ارزش (کارشناسان مستقل) طبق دستورالعملها و تجارب شرکتهای آب منطقهای:
حداقل مدرک کارشناسی در رشتههای مرتبط با موضوع مطالعه
حداقل 15 سال سابقه حرفهای مرتبط با موضوع مطالعه در تخصص مورد نظر
صلاحیتهای مدیر اجرایی ارزش:
حداقل مدرک کارشناسی در رشتههای مهندسی، اقتصادی و مدیریتی مرتبط با فعالیتهای شرکتهای آب منطقهای
حداقل 2 سال سابقه حرفهای مرتبط
ویژگیهای افراد تیم مهندسی ارزش:
دانش و تخصص
توانمندی تحلیلی
قدرت خلاقیت
خودسازماندهی
شخصیتحرفهای
تمایل به همکاری
تجربه
اعتقاد به اهمیت ارزش
اعتقاد به کارایی فرایند مهندسی ارزش
مشخصات تیم ارزش:
تعداد: 7-12 نفر
از تمام تخصصهای موضوع مطالعه
حتیالامکان نمایندهای از تمام ذینفعان
وجود قابلیت کار تیمی
زمینه ایجاد دموکراسی در عرصه تخصص
شرایطی که در قانون و بخشنامه معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور تعیین شده است:
شرایط راهبر و آسانگر گروه در تبصرههای 5 و6 ( فرآیند شماره 5) و توسط هیات انتخاب مشاور کنترل میشود.
ردیف
اعضای تیم
سابقه کارمرتبط با پروژه
تصحیلات دانشگاهی
1
راهبر
حداقل 15سال
حداقل کارشناسی و مرتبط
2
آسانگر
حداقل 3 سال در پروژه های مرتبط
حداقل کارشناسی و مرتبط
آسانگر حداقل بر یکی از شرایط زیر تسلط داشته باشد:
ارائه گواهینامه معتبر مورد تایید انجمن بینالمللی مهندسی ارزش(AVS-VMP-CVS)
دانش آموختگان مقاطع کارشناسی ارزش و دکتری، که پایاننامه خود را در موضوعهای مرتبط با مهندسی ارزش گذراندهاند.
نگارش (تالیف) و انتشار حداقل یک کتاب با موضوع مهندسی ارزش
ترجمه و انتشار حداقل سه کتاب مرتبط با مهندسی ارزش
حداقل صلاحیتهای راهبر ارزش طبق دستورالعملها و تجارب شرکتهای آب منطقهای:
حداقل مدرک کارشناسی در رشتههای مهندسیمرتبط با موضوع مطالعه
حداقل مدرک سطوح سهگانه و یا مدول 1 و یا AVS و یا بالاتر از آن مورد تأیید انجمن مهندسی ارزش ایران و یا بینالمللی
حداقل 10 سال سابقه حرفهای مرتبط
حداقل حضور در 15 مطالعه مهندسی ارزش که 10 مورد آن به عنوان تسهیلگر یا راهبر بوده باشد.
حداقل ارایه 10 مقاله و یا یک کتاب در زمینه مهندسی ارزش
6.(تز دکتری میتواند جایگزین کتاب شود)
مشخصات آسانگر مطالعه ارزش:
حداقل مدرک کارشناسی در رشتههای مهندسی، اقتصادی و مدیریتی مرتبط با فعالیتهای شرکتهای آب منطقهای
حداقل مدرک سطوح سهگانه و یا مدول 1 و یا AVS و یا بالاتر از آن مورد تأیید انجمن مهندسی ارزش ایران و یا بینالمللی
حداقل 5 سال سابقه حرفهای مرتبط
حداقل حضور در 10 مطالعه مهندسی ارزش
حداقل تدوین 5 مقاله یا یک تز کارشناسی ارشد در زمینه مهندسی ارزش
اولین کاربردهای مهندسی ارزش در یک سازمان مانند تمام فنآوریهای جدید با موانع زیادی مواجه است. براساس تجربه جهانی بایستی قبل از شروع مطالعات واقعی ارزش، فرهنگسازی و آموزش لازم صورت گیرد و بستر لازم برای انجام موفقیتآمیز مطالعات ارزش فراهم شود. در همین چارچوب آشتو (انجمن مقامات ایالتی بزرگراه آمریکا) کتابی تحت عنوان رهنمودهای پیادهسازی مهندسی ارزش را ارائه نموده است. در ایران طرح ماورا در وزارت راه و ترابری، اولین برنامه پیادهسازی مهندسی ارزش محسوب میشود.
از مهمترین عوامل موفقیت میتوان به:
تیم منسجم و متخصص
زمان مناسب کارگاه
اهبر آگاه و کاردان
اطلاعات جامع و کامل از پروژه و ساختگاه آن
آموزش تیم ارزش
تعهد اعضای تیم ارزش به کارگاه
از طرف دیگر عوامل زیر میتواند موجب ناکامی یک مطالعه مدیریت/ مهندسی ارزش شوند:
عدم تسلط تیم بر تکنیکهای مهندسی ارزش
نبود حمایت مدیریت ارشد
عدم همکاری مشاوران طرح
نگرش به مهندسی ارزش بعنوان یک تهدید از طرف مشاور
انجام نامناسب گام پیشمطالعه
عدم انجام برخی از فازهای برنامه کار
تعداد زیاد اعضای تیم و اختلاف میان آنها
عدم تطبیق تیم با پروژه مورد مطالعه
ارائه نامناسب گزینههای پیشنهادی تیم ارزش
نبود پیگیری لازم برای اجرای پیشنهادهای مطالعه ارزش
پیشنهاد تغییر با نگاه مهندسی ارزش، عبارت است از پیشنهادی که در مدت پیمان از جانب پیمانکار و به منظور کاهش هزینههای اجرا، بهرهبرداری و نگهداری، ارتقای کارایی و یا سایر منافع به کارفرما ارائه میگردد و در عین حال، انجام کارها باید با کیفیتی بهتر و یا طبق پیمان صورت پذیرد. در صورت پذیرش پیشنهاد تغییر توسط کارفرما، بخشی از صرفهجوییهای بهدست آمده به پیمانکار پرداخت میشود. یکی از مناسبترین زمانهای ارائه پیشنهاد تغییر که پتانسیل زیادی برای صرفهجویی درآن وجود دارد ، زمان بعد از عقد پیمان و قبل از آغاز عملیات اجرایی و همزمان با تجهیز کارگاه است. دراین زمان، هنوز هیچ قسمت از کار اجرا نشده و ایجاد تغییر با هزینه و زمان کمتری امکانپذیر است. پیشنهاد باید دارای موارد زیر باشد تا قابل بررسی گردد:
باید توسط پیمانکار اصلی ارائه شود.
پیشنهاد باید منجر به تغییری در موارد لازم الاجرا در پیمان، مانند تغییر در مقادیر و ... گردد.
پیشنهاد نباید تغییر غیر مجاز در پیمان به وجود آورد.
پیشنهاد تغییر باید هزینههای کل واقعی طرح را کاهش دهد.
پیشنهاد تغییر، باید واجد عملکردها و هدف های نهایی پیمان باشد.
پیشنهاد تغییر، باید شامل اطلاعات لازم برای ارزیابی باشد.
زمان اجرای پیشنهاد تغییر مشخص شود.
قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران فصل هفتم نظام مالیاتی و بودجه
ماده 61-دستگاههای اجرایی موظفند طرحهای عمرانی در دست اجرای خود را به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه به منظور سادهسازی و ارزانسازی (با اعمال مهندسی ارزش) ضمن رعایت استانداردهای فنی مورد بازنگری قرار دهند.
تبصره 1- امور مالی و مالیاتی:
در اجرای بند (ج) ماده (61) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، دستگاههای اجرایی موظف هستند موضوع مهندسی ارزش را در کلیه پروژههای اجرایی رعایت و گزارش اقدامات را به سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور ارائه نمایند.
دستورالعمل ارجاع کار و انعقاد قرارداد با واحدهای خدمات مهندسی ارزش (1379)
دستورالعمل ارجاع تهیه، ارائه و بررسی پیشنهادهای تغییر، با نگاه مهندسی ارزش و دستورالعمل ارجاع تهیه و ارسال گزارش سالانه پیشنهادهای تغییر، با نگاه مهندسی ارزش (نشریه 290 (1383)).
مجموعه دستورالعملهای مهندسی ارزش (1384).
اصلاح دستورالعمل شماره 100/215919 و واگذاری وظایف کارگروه مهندسی ارزش به دستگاههای اجرایی و الزام انجام مطالعات مهندسی ارزش برای پروژههای بالاتر از 100 میلیارد ریال(1387)
تاکید مجدد بر اعمال مهندسی ارزش در بند ج ماده 214 قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نیز در بخش سوم از قوانین و مقررات تنفیذی و ارجاعی در برنامه پنجم توسعه (فصل سوم این قانون)(1389)
دستور معاون طرح و توسعه شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران جهت اعلام اقدامات اجرایی و برنامههای مرتبط با مهندسی ارزش(1392)
پیچیدگی بالا (تعدد عوامل)
هزینه بالا (پروژههای بزرگ)
تکرارپذیری اجزاء
فاصله زمانی زیاد بین طراحی و اجرا
ریسک بالا
فرصت قابل ملاحظه
این تکنیک، نخستین بار توسط دکتر اسبورن مطرح گردید و کاربرد بسیار گسترده در تمامی زمینهها داشته است. چهار قانون اساسی این تکنیک عبارتند از:
هر گونه انتقاد ممنوع است،از ابراز قضاوت مخالف و ناسازگار بایستی تا مدتی خودداری شود.
چرخش آزاد اطلاعات با استقبال روبرو گردد. هر چه ایدهها، خارج از ذهنتر و جسورانهتر باشد بهتر است.
کمیت مورد نظر است. هر چه تعداد ایدهها بیشتر باشد احتمال ظهور ایدههای مفید بیشتر است.
اعضای تیم به ترکیب ایدهها و اصلاح آنها ترغیب شوند. علاوه بر ایفای سهم خود در ایجاد ایدههای خویش، شرکتکنندگان بایستی پیشنهاداتی در جهت بهبود ایدههای دیگران و یا ترکیب ایدهها ارائه دهند
ارتقای دائمی استانداردها و سیاستها
افزایش سرعت جذب مواد و مصالح جدید و روشهای نوین
شوق بیشتر کارکنان برای شرکت در تصمیمات سازمان
امکان استفاده از تکنیکهای مهندسی ارزش در طراحی پروژههای آتی توسط مشاوران