به گزارش شبکه خبری سازمان آب و برق خوزستان، محمدتقی منصوری‌کیا اظهار کرد که تکمیل سدهای بهمنشیر و مارد و تأمین اعتبارات ملی برای این پروژه‌ها ضروری است. خشکسالی‌های متوالی و کاهش جریان آب رودخانه‌های کارون و اروند باعث تغییر کیفیت آب و افزایش نفوذ آب شور خلیج فارس شده است.
وی افزود: این شرایط تهدیدی جدی برای منابع آبی منطقه و اراضی کشاورزی، به‌ویژه نخلستان‌های جزیره آبادان و خرمشهر، محسوب می‌شود. نخستین گزارش‌ها درباره نفوذ آب شور به رودخانه‌های اروند و بهمنشیر در دهه ۳۰ شمسی توسط شرکت نفت ارائه شد. در سال ۱۳۴۶، سازمان آب و برق خوزستان مطالعات اولیه این طرح را به شرکت مهاب-سوئکو واگذار کرد و در سال ۱۳۵۴، نتایج مرحله اول این مطالعات منجر به ارائه یک طرح جامع در چهار مرحله شد که شامل احداث شبکه‌های مدرن آبیاری، ایجاد کانالی برای انتقال آب از کارون به بهمنشیر، ساخت دو ایستگاه پمپاژ اصلی و چندین ایستگاه پمپاژ ثانویه و اجرای سه سد در نقاط مختلف بود. بر اساس مطالعات انجام‌شده، در مرحله نخست، احداث شبکه‌های مدرن آبیاری و زهکشی در اراضی آبادان و خرمشهر پیشنهاد شد.
منصوری کیا ادامه داد: در این مرحله، ایجاد یک کانال برای انتقال بخشی از آب رودخانه کارون به بهمنشیر به‌منظور کنترل کیفیت و تأمین منابع پایدار برنامه‌ریزی شد. همچنین سد بالادست بهمن شیر می بایست اجرا می‌شد.احداث دو ایستگاه پمپاژ اصلی، یکی بر روی رودخانه کارون در محدوده مارد و دیگری بر روی رودخانه بهمنشیر در محل طره‌بخاح نیز لازم اجرا بود.
وی اضافه کرد: در مرحله دوم احداث یک مخزن بزرگ ذخیره سازی آب در مارد پیشنهاد شد. مرحله سوم شامل ساخت سد پایین دست بهمن شیر بود. مرحله چهارم اجرای سد مارد بر روی رودخانه کارون پیشنهاد شد. با اجرای سدهای پیش‌بینی‌شده، رودخانه بهمنشیر با انتقال بخشی از آب کارون، به منبعی پایدار برای تأمین آب خام با کیفیت مناسب برای بخش کشاورزی و صنعت تبدیل خواهد شد. همچنین، این پروژه سبب ارتقای سیستم آبیاری سنتی جزر و مدی به روش‌های پیشرفته خواهد شد.
منصوری کیا تصریح کرد: بررسی‌های جامع شرکت مهاب – سوئکو در سال ۱۳۵۴، با توجه به تأثیرات رودخانه‌های دجله و فرات بر کیفیت آب اروند، شامل مطالعاتی از سرشاخه‌های کارون در ایران و شط‌العرب در ترکیه و سوریه بود. برای تأمین آب شیرین، ۹ طرح با ۱۷ گزینه بررسی شد که در تمام آن‌ها، احداث سدهایی برای جلوگیری از ورود آب شور به منابع آب شیرین در نظر گرفته شده بود. در میان این گزینه‌ها، ساخت سد چوئبده در پایین‌دست بهمنشیر و سد بالادست بهمن شیر به‌عنوان یک راه‌حل قطعی پذیرفته شد.
وی خاطر نشان کرد: در مورد احداث سد بر روی رودخانه کارون، از نظر مالی، سدهای مارد و حفار ارزش نزدیکی داشتند، اما بررسی‌های زیست‌محیطی، اجتماعی، اجرایی و منابع آبی، گزینه مارد را مناسب‌تر ارزیابی کردند. بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده، احداث ایستگاه‌های پمپاژ، کانال‌های آبرسان، شبکه‌های مدرن آبیاری و سدهای بهمنشیر و مارد در چندین مرحله تعریف شد. با این حال، تأخیر در تأمین اعتبارات و برخی تغییرات اجرایی موجب شده است که پروژه‌ها در برخی نقاط با کندی روبه‌رو شوند. پس از جنگ تحمیلی، اجرای طرح‌های آبیاری و زهکشی آغاز شد، اما گذر زمان نیاز به اصلاحاتی در طرح اولیه را آشکار کرد. تغییراتی شامل تغییر جنس لوله‌ها، جابه‌جایی سد پایین‌دست بهمنشیر، افزودن معبر کشتی‌رانی و مایترگیت به سد بالادست بهمنشیر و تغییر در سازه دو سد از جمله این اصلاحات بوده‌اند.
منصوری کیا اشاره کرد: در سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۹۷، مطالعات مهندسی ارزش و بازنگری کلی طرح موجب به‌روزرسانی فرآیندهای اجرایی شد. هدف کلی این طرح، کنترل اثرات جزر و مدی خلیج فارس بر جریان رودخانه‌ها برای جلوگیری از مهاجرت ساکنین منطقه و حفظ ۳۲ هزار هکتار اراضی کشاورزی و پنج میلیون نخل است. این پروژه همچنین نقش مهمی در بهبود کیفیت آب مصرفی صنعت، توسعه ظرفیت کشتی‌رانی، ایجاد فرصت‌های شغلی در حوزه شیلات و احیای صنعت گردشگری خواهد داشت.
وی عنوان کرد: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، ایستگاه پمپاژ مارد با ظرفیت ۱۲۰ مترمکعب در ثانیه، کانال آبرسان مارد و ایستگاه پمپاژ طره‌بخاح با ظرفیت ۳۵ مترمکعب در ثانیه احداث شده‌اند. کانال‌های اصلی آبرسان به طول ۶۱.۶ کیلومتر و ۲۲ ایستگاه پمپاژ ثانویه نیز در طرح دیده شده است.همچنین، شبکه مدرن آبیاری و زهکشی در ۳۲ هزار هکتار از اراضی در حال اجرا است. ساخت سیفون زیرگذر رودخانه کارون با ظرفیت ۱۳.۵ مترمکعب در ثانیه، کانال ولیعصر و کانال‌های فرعی آن، ایستگاه پمپاژ جزیره مینو و کانال‌های مرتبط نیز بخشی از پروژه محسوب می‌شوند.
منصوری کیا گفت: سد مارد بر روی رودخانه کارون ۳۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، سد سلولی با دریچه‌های مایترگیت برای کشتی‌رانی در بالادست بهمنشیر تکمیل شده و پل متحرک آن امسال به بهره‌برداری می‌رسد. سد چوئبده در پایین‌دست بهمنشیر نیز ۲۸ درصد پیشرفت داشته است. در اواخر سال ۱۴۰۰، بحث‌هایی درباره ضرورت بازنگری مجدد در کل طرح مطرح شد. به همین منظور، یک کمیته پرسشگر با حضور ۷ کارشناس و یک کمیته پاسخگو با ۵ کارشناس تشکیل شد. طرح سؤالات گروه پرسشگر موجب تدوین پاسخ‌هایی از سوی گروه پاسخگو شد و این فرآیند با همکاری دو شرکت مهندسین مشاور و اجرای مدل‌های هیدرولیکی جدید همراه بود. در نهایت، تمرکز ارزیابی‌ها بر موقعیت سد مارد قرار گرفت.
وی یادآور شد: وزارت نیرو، داوری محل احداث این سد را به شرکت مهاب قدس واگذار کرد. این بررسی‌ها با در نظر گرفتن عوامل اجتماعی، زیست‌محیطی، صعوبت کار، سیلاب‌ها، هزینه‌های انجام‌شده و زمان‌بندی اجرایی، منجر به تأیید جانمایی فعلی سد مارد شد.
منصوری‌کیا تأکید کرد که نبود تأمین مالی مناسب و بروکراسی پیچیده در اخذ مجوزها از مشکلات اصلی طرح است. به‌عنوان نمونه، بررسی گزارش زیست‌محیطی پروژه قریب به پنج سال در سازمان محیط‌زیست زمان برد و البته با درنظر گرفتن ضرورت های مد نظر در آستانه تصویب است. وی ابراز امیدواری کرد که با تأمین اعتبارات و تسریع بررسی‌های سازمان‌های مرتبط، اجرای سدهای بهمنشیر و مارد در زمان کوتاه‌تری به نتیجه برسد.
